آدمکشی در تصادف آیینه به آیینه

زمستان 91 بود ساعاتی بعد از نیمه‌شب که دور دور کردن جوان‌ترها با ماشین‌های مدل بالا شروع شد. سعادت‌آباد صحنه برخورد اتومبیل بی‌ام‌و با یک اتومبیل بنز شد، برخورد آینه‌بغل، حادثه‌ای بسیار سطحی امّا در شرایط روحی آمیخته با خشم و سرکشی و خشونت… هیچ‌کس زیر بار نمی‌رفت.

تصادف سعادت آباد به قتل ختم شد
به گزارش تیتر حادثه، وقتی آینه‌بغل یک بنز صدمه می‌بیند، در چشم راننده انگار دنیا به آخر رسیده است، آن‌هم در شرایطی که بنز امانتی را از دوستش قرض گرفته باشد. هیچ رفتاری نمی‌تواند او را راضی کند نه عذرخواهی نه پرداخت خسارت… باید خونی ریخته شود تا پشیمانی جای آن را بگیرد.

در یک عصبانیت آنی، خون جلوی چشمان صاحب ماشین را می‌گیرد… آینه‌بغل صدمه دیده و این چیز کمی نیست…. به همین خاطر قمه را برمی‌دارد و به طرف مقابل حمله می‌کند، راننده بی‌ام‌و و سرنشینان همراه او… با قمه زخم برمی‌دارند و کار به جای باریک می‌رسد.

مثل همیشه که خیابان‌ها عرصه تاخت‌وتاز می‌شوند و گروهی جمع می‌شوند برای فیلم گرفتن و احیانا دخالت کردن غیر عاقلانه زدوخوردها با قمه شروع می‌شود آخر سر راننده بی‌ام‌و که با قمه زخم برداشته، سوار ماشین می‌شود و در حالی که عصبانی است از روی یک نفر از نزاع‌کنندگان رد می‌شود… آن شخص کشته می‌شود و پرونده در بخش جنایی تشکیل می‌شود.

عبور با ماشین از روی یک نفر راننده فکر می‌کند این یک تصادف است، قتلی که به خاطر برخورد با ماشین رخ داده است، امّا آیا این موضوع واقعا تصادف تلخی می‌شود و قتل شبه‌عمدی است؟

کسی که مرتکب این عملیات شده خودش هم حتما باور نمی‌کند که از مرز قتل شبه‌عمدی عبور کرده است.

ارتکاب چه عملیاتی و با چه وسایلی قتل عمدی تلقی می‌شود؟

لابد افراد جامعه با تفکر غیر حقوقی می‌گویند آلت قتاله نبوده است چاقو یا قمه یا اسلحه که نبوده است. ماشین به آن شخص برخورد کرده و اگر ماشین به هرکس بخورد تحت هر شرایطی تصادف محسوب می‌شود و قتل عمدی نیست، این تفکر برمی‌گردد به ‌بندی از قانون مجازات اسلامی آنجا که ماده 290 قانون مجازات اسلامی می‌گوید جنایت در موارد زیر عمدی است:

بند ب هرگاه مرتکب، عمدا کاری انجام دهد که نوعا موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، می‌گردد.

کارها و افعالی و اقداماتی که در جامعه نوعا کشنده محسوب می‌شوند کدام است؟

استفاده از آلت قتاله یکی از آن مواردی است که ذهن جامعه را به طرف عملیات نوعا کشنده هدایت می‌کند نظیر چاقو و قمه و شمشیر و طناب و اسلحه و امثال آنکه به آلات قتاله معروفند.

امّا قتل با هر وسیله‌ای که می‌خواهد رخ بدهد، اگر طرف قصد کشتن داشته باشد و اعمال وی منتهی به مرگ شود به هر حال قاتل عمدی است و دیگر اینکه اگر قصد کشتن نداشته باشد امّا کاری که انجام داده نوعا موجب جنایت شود بازهم قاتل عمدی است.

حال آیا اگر با ماشین از روی شخص زنده که کف خیابان افتاده رد شویم و عبور کنیم که آن شخص بمیرد این کار ما تصادف است یا قتل عمد؟

در این باره نظریات مختلفی هست:

عده‌ای بر این باورند که اگر اتومبیل از روی شخص عبور کند و او را زیر بگیرد مرگ او قطعی نیست پس قتل عمدی محسوب نمی‌شود. آنها استدلال می‌کنند که مگر در چند مورد از این موارد قضیه حتما منتهی به مرگ می‌شود؟ عمل وقتی نوعا کشنده محسوب می‌شود که در همه موارد و به هر صورت سبب مرگ طرف مقابل شود اما گروهی دیگر می‌گویند که عبور اتومبیل از روی شخص زنده قطعا کشنده است نوعا و غالبا پس قتل حتما عمدی است.

و در این میانه برخی از کارشناسان فنی سوالاتی دارند:

می‌پرسند اتومبیل چگونه از روی شخص رد شده و او را زیر گرفته است؟

می‌پرسند ماشین از چه قسمت‌هایی از بدن وی گذشته، از روی چه اعضایی عبور کرده و رفته است؟

اگر اتومبیل از قسمت پاهای یک نفر عبور کند که ممکن است به شکستگی، له کردن یا قطع عضو منتهی شود که مسلم نیست باعث مرگ او شود و فعل کشنده نمی‌باشد این را نمی‌توان قتل عمدی یا حتی شروع به قتل دانست.

امّا اگر ماشین از قسمت بالای بدن عبور کند از قسمت سر و گردن آن وقت در کشنده بودن عملیات تردیدی نیست و نوعا کشنده است.

راننده بی‌ام‌و به عنوان قتل عمدی محاکمه و محکوم شد.

رویه قضایی کشورمان در این مورد ساکت است، قانونگذار هم در تعیین فرق بین تصادف که غیرعمدی است با زیر گرفتن عمدی که قتل است هنوز مطلبی مطرح نکرده است و قضیه را به عمومات قانونی ارجاع داده است و با توجه به اینکه قتل عمدی بوده یا غیرعمدی تعیین تکلیف شود از این گونه حوادث کم نداریم:

راننده بی‌ام‌و توانست رضایت خانواده مقتول را به دست آورد به 36 ماه حبس محکوم شد.

نحوه حادثه هم انصافا به نکاتی ارجاع دارد؛ اینکه یک نفر با قمه به طرف آنها حمله کرده که از ترس جانشان سوار ماشین شده و او را زیر گرفته باشند جای بحث جدی دارد.