جلالی: پارک نباید پاتوق معتاد باشد

در هفته های اخیر، تیترحادثه ضمن بررسی های میدانی و گفت و گو با فعالان حوزه اعتیاد و تعدادی از کارتن خواب های پارک شوش، به بررسی آسیب های وارده به معتادان متجاهر و احتمال رها شدن این معتادان در سطح شهر بعد از کشیده شدن حصار دور بوستان شوش توسط شهرداری منطقه 12 تهران پرداخت؛ اقدامی که البته براساس صحبت های مسئولان شهرداری منطقه 12، لزوما آسیب زا نبوده و فوایدی را نیز به همراه داشته است.
کاهش حضور معتادان در پارک شوش بعد از حصارکشی دور آن
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، حدود یک ماه است که حصارکشی دور پارک شوش به پایان رسیده و اکنون فضای این پارک تا حدی از حضور معتادان متجاهر خلوت شده که شهرداری منطقه 12 یعنی متولی انجام حصارکشی می تواند در بوستان شوش برنامه های تفریحی برای خانواده ها برگزار کند و کسبه و اهالی محله شوش نیز احساس امنیت بیشتری نسبت به حضور در این بوستان دارند.

البته آن طور که سید مالک حسینی، رئیس سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران به تیتر حادثه  گفته است، حصارکشی دور پارک شوش به درخواست پلیس مبارزه با مواد مخدر انجام شده و سازمان خدمات اجتماعی شهرداری با انجام این اقدام مخالف بوده است؛ چراکه از نظر این سازمان، اساسا حصارکشی دور بوستان شوش و انجام هرگونه اقدام قهری دیگر در این محله زمانی معنا پیدا می کند که این اقدامات باعث کاهش محسوس حضور معتادان متجاهر در محله شوش تهران شود، اتفاقی که به گفته حسینی، به هیچ وجه رخ نداده است.

در این میان، فعالان حوزه اعتیاد نیز معتقدند که با وجود بهبود چهره ظاهری بوستان شوش و کاهش محسوس حضور معتادان متجاهر در این بوستان، حصارکشی دور پارک شوش منجر به وارد شدن آسیب های زیادی به معتادان بخصوص زنان معتاد این محله شده است؛ زیرا از وقتی که شهرداری با کشیدن نرده هایی دور تا دور بوستان شوش اصطلاحا «راه های دررو» آن را مسدود کرده، نیروهای پلیس نیز حضور پررنگ‌تری در این پارک دارند و در نتیجه معتادان متجاهر از ترس دستگیری، کمتر به این پارک مراجعه می کنند.

حضور در پاتوق های زیرزمینی به جای مراکز کاهش آسیب
نکته مهم در این باره آن است که بوستان شوش دارای دو مرکز کاهش آسیب آقایان و بانوان است که نه تنها به عنوان دو گرمخانه فضایی برای استراحت شبانه کارتن خواب ها در آن فراهم شده، بلکه معتادان متجاهر می توانند با مراجعه به این مراکز، روزانه سه وعده غذای گرم بگیرند، حمام بروند و برخی از دیگر امکانات اولیه مورد نیازشان را دریافت کنند.

در این شرایط از نظر فعالان حوزه اعتیاد، هرچقدر که فضا برای حضور معتادان متجاهر در بوستان شوش محدودتر شود، آنها کمتر به مراکز کاهش آسیب موجود در پارک مراجعه می کنند و به جای حضور در این مراکز، در پاتوق های زیرزمینی اتراق خواهند کرد و در نتیجه، دسترسی فعالان اجتماعی به آنها کمتر می شود و آسیب های خطرناک تری در این پاتوق ها انتظار معتادان بخصوص زنان معتاد را می کشد.

اختلاف نظر مدیران شهرداری درباره حصارکشی دور پارک شوش
اما با وجود این انتقادها نسبت به حصارکشی دور بوستان شوش، شهرداری منطقه 12 تهران برای انجام این اقدام دلایل خاص خودش را دارد، دلایلی که البته تا حدودی با اظهارات رئیس سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری در تناقض است و نشان می دهد در ماجرای حصارکشی دور بوستان شوش، نه تنها برخی فعالان حوزه اعتیاد با مسئولان شهرداری منطقه 12 اختلاف نظر دارند، بلکه مدیران شهرداری نیز در این باره از نظری واحد برخوردار نیستند.

به نحوی که با وجود ابراز مخالفت رئیس سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران با حصارکشی دور بوستان شوش، محمد جواد جلالی، رئیس اداره آسیب های اجتماعی شهرداری منطقه 12 در گفت و گو با رکنا درباره علت کشیدن حصار دور این بوستان توضیح داد: ما به علت شکایت شورایاری و کسبه محله شوش، نیروی انتظامی، سپاه و بسیج این محله دور پارک شوش نرده کشیدیم و به نظر ما این اقدام برای پاکسازی این پارک مفید بوده است؛ زیرا اهل محل بارها به ما شکایت کردند که چرا باید بوستانی وسیع مانند بوستان شوش، محل تجمع معتادان متجاهر باشد.

شهرداری منطقه 12: آسیب های پارک شوش بعد از حصارکشی کمتر شده است
جلالی درباره دیگر آسیب های حضور معتادان متجاهر در پارک شوش برای اهالی این محله جنوبی تهران گفت: این معتادان دائما در پارک شوش در حال مصرف مواد مخدر بودند یا این که جلوی چشم رهگذران ادرار می کردند و صحنه های ناخوشایندی را برای شهروندان رقم می زدند. همچنین بارها دیده شده بود که معتادان متجاهر این پارک اوردوز یا استفراغ می کنند و در مجموع، همه اهل محل تاکید داشتند که حضور این معتادان، شرایط نامناسبی را برای این پارک ایجاد کرده است.

وی افزود: بوستان شوش در نزدیکی مرکز خرید بزرگ واقع در حاشیه میدان و سایر فروشگاه های این محله قرار گرفته است؛ فروشگاه هایی که هر روز افراد بسیاری از گوشه و کنار شهر برای خرید جهیزیه و لوازم خانگی به آنها مراجعه می کنند. در این شرایط، هم اهل محل و هم کسبه به‌درستی تاکید داشتند که نباید فضا به گونه ای باشد که وقتی مشتریان این فروشگاه ها می خواهند چند دقیقه در پارک شوش استراحت کنند، با فضایی ناامن و نامناسب بر اثر حضور معتادان متجاهر مواجه باشند.

رئیس اداره آسیب های اجتماعی منطقه 12 با تاکید بر این که شهرداری این منطقه به دلیل این اعتراضات شهروندان و نهادهای متولی دور بوستان شوش حصار کشید، اظهار داشت: بعد از کشیده شدن حصار دور این بوستان، مقداری از بار آسیب های اجتماعی موجود در این پارک کاسته شده است، البته ما هم زمان با نرده کشی دور پارک شوش، تلاش کردیم نشاط را هم به این بوستان برگردانیم و اکنون فضا به گونه ای شده است که خانواده ها می توانند با آسودگی خاطر بیشتری به همراه فرزندان خود به پارک شوش بیایند.

مراکز کاهش آسیب باید برنامه های بهتری را اجرا کنند
اما با وجود این صحبت های جلالی، فعالان حوزه اعتیاد تاکید دارند که ترس معتادان متجاهر از حضور در پارک شوش که مراجعه کمتر این افراد به مراکز کاهش آسیب واقع در این پارک را به همراه داشته، موجب آن شده است که معتادان متجاهر به‌ویژه زنان معتاد، شب ها را به جای مرکز کاهش آسیب در پاتوق های زیرزمینی به صبح برسانند و در معرض آسیب بیشتری قرار گیرند.

رئیس اداره آسیب های اجتماعی منطقه 12 اما ضمن رد این انتقاد نسبت به حصارکشی دور پارک شوش، تاکید دارد که اگر مدیران مراکز کاهش آسیب موجود در این بوستان برنامه های کاهش آسیب بهتری را اجرا کنند، معتادان ساعت های کمتری از این مراکز خارج می شوند و احتمال حضور آنها در پاتوق های زیرزمزینی نیز کمتر می شود.

وی در توضیح بیشتر گفت: هیچ منعی برای حضور شبانه روزی کارتن خواب ها در مراکز کاهش آسیب واقع در بوستان شوش وجود ندارد و این افراد به‌راحتی می توانند در طول روز از گرمخانه خارج شوند یا به آن بازگردند. بنابراین اگر مراکز کاهش آسیب برنامه های قوی تری در حوزه های ورزشی، هنری یا فرهنگی اجرا کنند یا حتی برای خوداشتغالی معتادان متجاهر برنامه ریزی نمایند، قطعا این معتادان ساعت های کمتری به خارج از گرمخانه مراجعه می کنند و امنیت آنها نیز بهتر تامین می شود.

لزوم افزایش حمایت مالی بهزیستی از مراکز کاهش آسیب
امکانات زیرساختی از جمله زمین و ساختمان مراکز کاهش آسیب واقع در بوستان شوش را شهرداری منطقه 12 تهران فراهم کرده است و مسئولان این گرمخانه ها ضمن امضای تفاهم نامه با شهرداری، باید تحت نظارت اداره کل بهزیستی استان تهران نیز عمل کنند و البته بخشی از هزینه های این مراکز از طریق این اداره کل تامین می شود.

در این شرایط، اجرای برنامه هایی شبیه آنچه رئیس اداره آسیب های اجتماعی شهرداری منطقه 12 به آن اشاره می کند، قطعا نیاز به بودجه های بیشتری دارد که باید از طریق بهزیستی تامین شود. این نکته ای است که جلالی ضمن تاکید روی آن گفت: قطعا برای اجرای برنامه های کاهش آسیب مناسب تر از سوی این مراکز، باید بهزیستی نیز بودجه بیشتری را در اختیار این مراکز قرار دهد، زیرا شهرداری به وظیفه خود یعنی تامین زیرساخت گرمخانه ها عمل کرده است.

وی در ادامه تاکید کرد: ما معتقدیم که فضای پارک شوش باید به گونه ای باشد که تمام شهروندان بتوانند از آن استفاده کنند. بنابراین مراکز کاهش آسیب نیز باید برنامه هایی را اجرا کنند که مددجویان آنها ساعت های بیشتری را در گرمخانه بگذارنند و کمتر از مرکز خارج شوند؛ چراکه به هیچ وجه نباید بوستان شوش صرفا به محلی برای حضور معتادان متجاهر تبدیل شود.

پاتوق های موزاییکی بعد از حصارکشی دور بوستان شوش بیشتر نشده است
حصارکشی دور پارک شوش تنها یکی از اقدامات قهری است که از نظر فعالان حوزه اعتیاد در ماه های اخیر توسط نهادهای متولی ساماندهی این پدیده انجام شده و نتیجه آن چیزی جز حضور بیشتر معتادان در پاتوق های زیرزمینی و در نتیجه وارد شدن آسیب های اجتماعی بیشتر به آنها نبوده است.

به نحوی که مشاهدات فعالان حوزه اعتیاد حاکی از آن است که بعد از حصارکشی دور بوستان شوش، کارتن خواب هایی که عموما در این پارک پاتوق می کردند، اکنون به پارک ها یا کوچه هایی پناه برده اند که کمتر در دید فعالان اجتماعی و البته نیروهای انتظامی قرار دارد.

در این میان، فعالان حوزه اعتیاد تاکید دارند که بخشی از معتادان متجاهر پارک شوش نیز بعد از کشیده شدن نرده ها در ماه های اخیر، به جای اتراق کردن در سایر پاتوق های محلات شوش، هرندی و مناطق اطراف، عملا در سطح شهر پخش شده اند.

فعالان حوزه اعتیاد با این استدلال معتقدندد که حصارکشی دور بوستان شوش، افزایش اجرای طرح های ضربتی جمع آوری از سوی پلیس و سایر اقدامات قهری مشابه، اساسا موجب رها شدن معتادان متجاهر در سطح شهر و افزایش تعداد پاتوق های موزاییکی پایتخت شده است.

رئیس اداره آسیب های اجتماعی منطقه 12 اما مخالف این استدلال های فعالان حوزه اعتیاد است و تاکید دارد که هیچ سندی مبنی بر این که حصارکشی پارک شوش یا اقدامات دیگر پلیس و شهرداری منجر به پخش شدن معتادان در سطح شهر شده است، وجود ندارد.

رابطه معکوس حضور معتادان در پاتوق با اجرای طرح های ضربتی توسط پلیس
حال اگر استدلال جلالی را بپذیریم، بازهم این سوال ایجاد می شود که چرا کوچه ها یا پارک هایی که پیش از این پاتوق معتادان متجاهر نبوده اند، اکنون به محل حضور همیشگی این معتادان تبدیل شده اند؟ رئیس اداره آسیب های اجتماعی منطقه 12 در پاسخ به این سوال گفت: پاتوق هایی که شما می گویید، سال هاست که کمابیش وجود دارد و این طور نیست که با حصارکشی دور بوستان شوش تعداد پاتوق های موزاییکی محله شوش یا سایر محلات تهران بیشتر شده باشد.

وی ادامه داد: سال هاست که ما شاهدیم هر زمان که نیروی انتظامی طرحی برای جمع آوری معتادان متجاهر اجرا می کند، پاتوق های معتادان خلوت تر می شود و وقتی هم که تعداد طرح های ضربتی پلیس کاهش می یابد، این معتادان مجددا در سطح شهر حضور پیدا می کنند و به انواع و اقسام پاتوق های زیرزمینی و روزمینی پناه می برند.

جلالی در ادامه تاکید کرد: بنابراین میزان حضور معتادان متجاهر در سطح شهر رابطه معکوسی با تعداد طرح های ضربتی پلیس دارد و نمی توان گفت تعداد پاتوق های موزاییکی شهر تهران بعد از حصارکشی دور بوستان شوش بیشتر شده است. اساسا مگر چند معتاد متجاهر در این پارک حضور داشته اند که نرده کشی دور آن بخواهد موجب به هم ریختن شهر تهران شود؟

نمی توانیم به پررنگ‌تر شدن حضور پلیس خرده بگیریم
رئیس اداره آسیب های اجتماعی شهرداری منطقه 12 همچنین در بخش دیگری از صحبت هایش تاکید کرد که با وجود حصارکشی دور بوستان شوش، بازهم کارتن خواب ها اگر بخواهند به‌راحتی می توانند در این پارک حضور یابند و به گرمخانه های واقع در آن مراجعه کنند.

جلالی در توضیح بیشتر گفت: درست است که اکنون دور بوستان شوش حصارکشی شده، اما این بوستان هشت در دارد و تمام درهای آن نیز باز هستند. اگر هم حضور پلیس در این بوستان بیشتر شده، به دلیل تلاش مضاعف ماموران نیروی انتظامی برای برخورد با پخش کنندگان مواد مخدر است.

وی در ادامه تصریح کرد: اساسا ما نمی توانیم از پلیس ایراد بگیریم که چرا برای جلوگیری از بروز آسیب های اجتماعی مختلف حضور پررنگ‌تری در پارک شوش دارد. همچنین نمی توان گفت اکنون که حضور پلیس در این پارک بیشتر شده، مراجعه مددجویان به گرمخانه های موجود در بوستان شوش کمتر شده است و مشاهدات ما چنین موضوعی را تایید نمی کند.

اجرای برنامه های مشارکتی؛ راهکار اصلی رسیدگی به معتادان متجاهر
صرف نظر از این مباحث، اما سوال همیشگی درباره پدیده معتادان متجاهر این است که اساسا راهکار رسیدگی مناسب به این افراد چیست و اصولا چگونه باید با این پدیده برخورد کرد که معتادان صرفا از یک پاتوق به پاتوقی دیگر هدایت نشوند و مشکلات آنها به صورت ریشه ای برطرف شود؟

جلالی به عنوان فردی که سال هاست در حوزه آسیب های اجتماعی منطقه 12 تهران فعالیت می کند، در پاسخ به این سوال اظهار داشت: تنها راهکار صحیح رسیدگی به مساله معتادان متجاهر تهران، این است که نهادهای متولی این حوزه از شهرداری گرفته تا نیروی انتظامی ، دستگاه قضایی، سازمان بهزیستی ، وزارت آموزش و پرورش، وزارت کار، ستاد کارآفرینی و توامندسازی، کمیته امداد و سایر دستگاه های مربوطه، زیر نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر برنامه های مشارکتی مناسبی را اجرا کنند که معتادان متجاهر به طور کامل از چرخه اعتیاد حذف شوند.

وی در توضیح بیشتر گفت: تمام این دستگاه ها مثل حلقه های زنجیری هستند که اگر به درستی عمل کنند، می توانند فضایی را فراهم کنند که معتادان متجاهر اعتیاد خود را کنار بگذارند، اوراق هویتی دریافت کنند، توامند شوند، شغل پیدا کنند و مجددا با اعضای خانواده خود ارتباط بگیرند تا به طور کامل از دامنه آسیب خارج شوند.

همه دستگاه ها برای رفع آسیب معتادان متجاهر پای کار بیایند
سخنان مشابه این صحبت های رئیس اداره آسیب های اجتماعی منطقه 12 البته سال هاست که از زبان تمام فعالان حوزه اعتیاد مطرح می شود و با وجود اشراف مسئولان این حوزه، همچنان شاهد اجرای طرحی جامع برای بازپروری معتادان متجاهر نیستیم؛ طرحی که البته اجرای آن به بودجه کلانی نیاز دارد که ستاد مبارزه با مواد مخدر باید ضمن رایزنی با هیات دولت آن را تامین کند.

جلالی در پایان ضمن اشاره به این نکته گفت: ما معتقدیم که برای اجرای این برنامه جامع، تمام دستگاه ها باید پای کار بیایند و نباید بار همه مسئولیت ها روی دوش شهرداری انداخته شود. زیرا اکنون شرایط به گونه ای است که شهرداری تمام تلاش خود را برای رفع آسیب های اجتماعی پایتخت انجام می دهد، اما متاسفانه بازهم برخی دوستان با کم لطفی خود انتقادات نابجایی را به ما وارد می کنند.