دکتر فدایی : قتل های خانوادگی ؛ نوک کوه یخ خشونت های خانگی در ایران

تصاویر بالا مربوط به پنج نمونه از قربانیانی است که در دوره شیوع کرونا در کشورمان در قتل های خانوادگی کشته شده اند. این در حالی است که کارشناسان تاکید دارند قرنطینه خانگی در دوره شیوع کرونا به همراه تشدید مشکلات اقتصادی در سال های اخیر و البته قرار گرفتن جامعه ایران در حالت گذار از سنتی به مدرن که آسیب های اجتماعی متوعی را به همراه داشته است، موجب تشدید موج بروز خشونت های خانگی در ایران شده و این مساله باعث شده است که هر از گاهی شاهد انتشار اخبار مربوط به وقوع قتل های خانوادگی در ایران باشیم.
کرونا ، وضعیت شیوع خشونت های خانگی را بحرانی کرد
به گزارش تیترحادثه، «بابک خرمدین، کارگردان سینما که زمانی به آلمان مهاجرت کرده و به دلیل دلتنگی برای خانواده اش به ایران به قتل رسیده بود، دو روز پیش توسط پدر و مادرش به قتل رسید.» این خبر کوتاه تنها یکی از نمونه های بروز خشونت های شدید خانگی است که در این روزهای کرونایی در کشورمان به یک بحران تبدیل شده و باعث شده است که هر از گاهی خبر قتل یک فرزند توسط والدینش از گوشه و کنار ایران به گوش برسد؛ از رومینا اشرفی ، دختر تالشی تا ریحانه عامری ، دختر کرمانی که سال گذشته به دلیل مسائل ناموسی و اختلافات خانوادگی توسط پدرشان به قتل رسیدند تا فاطمه برحی ، زن آبادانی که به همین دلیل توسط شوهرش کشته شد و علیرضا فاضلی ، جوان 20 ساله اهوازی که همین دو هفته پیش به دلیل گرایشات جنسی نامتعارف به دست برادر ناتنی خود به قتل رسید.

این قتل های خانوادگی نشان از افزایش میزان بروز خشونت های خانگی در دوره شیوع کرونا در ایران دارد و آن طور سازمان بهزیستی در این زمینه گزارش داده، آمار تماس های روزانه با تلفن صدای مشاور بهزیستی کشور تا چهار هزار تماس افزایش یافته و میزان مداخلات اورژانس اجتماعی در زمینه خشونت خانگی در ایران در دوره شیوع کرونا به نحو محسوسی بیشتر شده است. سازمان بهزیستی البته آمار دقیقی از افزایش خشونت خانگی در ایران در دوره شیوع کرونا منتشر نکرده است، اما روانشناسان و روانپزشکان با اشاره به رشد مراجعات مربوط به خشونت خانگی در این دوره، تاکید دارند که قرنطینه خانگی و بحران اقتصادی دوره کرونا موجب تشدید این نوع از خشونت ها شده است.

این نکته ای است که دکتر فربد فدایی، روانپزشک روی آن دست گذاشت و در گفت و گو با رکنا عنوان کرد: متاسفانه شرایط بروز خشونت های خانگی در ایران به وضعیت نگران کننده ای رسیده است و اخباری که در ایران و سایر کشورها درباره این خشونت ها به گوش می رسد، صرفا نوک کوه یخ رواج خشونت های خانگی در سطح جامعه است و قسمت عمده اخبار مربوط به این خشونت ها، نه تنها از چشم مردم بلکه حتی از چشم مسئولان نهادهای متولی نیز پنهان است.

وی علت اصلی بروز خشونت های خانگی را اصطکاک زیاد میان افراد خانواده دانست و تاکید کرد: معمولا وقتی اعضای یک خانواده بیشتر در کنار یکدیگر حضور دارند، زمینه بروز خشونت های خانگی فراهم تر می شود، همان طور که در ماه های گرم سال که افراد بیشتر در کنار هم هستند، گزارش های مربوط به ارتکاب به جرایم پرخاشگرانه نیز بیشتر منتشر می شود.

تشدید خشونت های خانگی با شروع قرنطینه خانگی و بحران اقتصادی
با وجود این که سازمان بهزیستی، سازمان نظام روانشناسی، اورژانس اجتماعی و سایر نهادهای متولی هیچ گاه آمار دقیقی از افزایش خشونت خانگی در دوره کرونا ارائه نکرده اند، اما گزارش های رسانه ای و حتی اذعان برخی مسئولان سازمان بهزیستی از صحت این موضوع حکایت دارد.

فدایی در همین راستا درباره رابطه میان قرنطینه خانگی و رشد آما بروز خشونت های خانوادگی گفت: متاسفانه آمار کلی در این زمینه وجود ندارد، اما براساس افزایش میزان گزارش های موردی دریافتی در این زمینه و همچنین با استناد به سخنان مسئولان سازمان بهزیستی می توان گفت میزان شکایت از خشونت های خانگی بر اثر شیوع کرونا و قرنطینه ناشی از آن افزایش یافته است.

این روانپزشک درباره زمینه های افزایش آمار خشونت های خانگی در دوره شیوع کرونا توضیح داد: پیش از شیوع کرونا، افراد برای تخلیه خشم و عصبانیت خود راهکارهای بیشتری در اختیار داشتند، به طور مثال، بیشتر می توانستند دوستان خود را ببینند و توسط آنها تسکین پیدا کنند، اما اکنون این راه حل ها کمتر در دسترس افراد قرار دارد و به همین دلیل، احتمال بروز خشونت های خانگی بیشتر می شود.

وی در ادامه به نقش تشدید بحران های اقتصادی در دوره شیوع کرونا بر افزایش آمار خشونت های خانگی اشاره کرد و اظهار داشت: مشکلات اقتصادی از جمله مهمترین دلایلی است که همواره می تواند زمینه بروز رفتارهای پرخاشگرانه در میان افراد را افزایش دهد. در شرایط کرونا نیز وقتی بسیاری از افراد به صورت اجباری ناچار به پایین آوردن سطح زندگی خود شده اند، طبیعی است که آمار بروز خشونت های خانگی و جرایم پرخاشگرانه افزایش یابد.

اصطکاک میان اعضای یک خانواده ؛ زمینه قتل های خانوادگی را افزایش می دهد
فدایی در بخش دیگری از صحبت هایش درباره علت رشد بروز رفتارهای پرخاشگرانه در میان اعضای یک خانواده توضیح داد: اصولا میزان بروز پرخاشگری بین افرادی که با یکدیگر آشنایی و ارتباط خانوادگی دارند، بسیار بیشتر از افرادی اتفاق می افتد که با یکدیگر بیگانه هستند؛ دلیل آن هم این است که اعضای یک خانواده به صورت مرتب با یکدیگر در ارتباط هستند و در بسیاری از موارد با یکدیگر اصطکاک پیدا می کنند.

وی با تاکید بر این که عمده قتل های خانوادگی بدون نقشه قبلی انجام می شود، اظهار داشت: معمولا وقتی قاتل و مقتول با یکدیگر بیگانه هستند، این قتل با برنامه ریزی و نقشه کشی قبلی اتفاق افتاده است، اما عمدتا وقتی یک فرد توسط اعضای خانواده خود به قتل می رسد، قصد قبلی برای انجام این قتل وجود نداشته است و اساسا بسیاری از خشونت های خانوادگی بدون برنامه قبلی رخ می دهد.

فرزندکشی، رایج تر از پدرکشی
در سال های اخیر، تعداد خبرهای منتشرشده مربوط به پدرکشی یا مادرکشی در رسانه ها بسیار کمتر از میزان خبرهای مربوط به قتل فرزند توسط والدین بوده است؛ موضوعی که نشان می دهد در کشور ما بیشتر از آن که فرزندان به خود جرات دهند تا پدر یا مادرشان را به قتل برسانند، این پدرها و مادرها هستند که حاضر می شوند فرزندان خود را به قتل برسانند.

فدایی ضمن اشاره به این نکته، تاکید کرد که علت بیشتر شدن خبرهای مربوط به قتل فرزند توسط پدرها، افزایش میزان وقوع فرزندکشی نیست، بلکه فراگیری شبکه های اجتماعی در سطح کشور باعث شده است که این اخبار، زودتر و بیشتر به مردم برسد. این در حالی است که در گذشته که فضای مجازی کمتر فراگیر بود و عمده اخبار توسط رسانه های رسمی و مطبوعات منتشر می شد، رسانه ها بیشتر در زمینه انتشار این اخبار احتیاط می کردند.

آبرو ؛ زمینه ای مهم برای بروز قتل های خانوادگی
صرف نظر از ماجرای قتل بابک خرمدین ، در بسیاری از قتل های خانوادگی در سال های اخیر شاهد آن بوده ایم که والدین یا سایر بزرگترهای مقتول، جنایت خود را براساس انجام رفتارهای جنسی خارج از عرف خانوادگی فرزندانشان توجیه کرده اند. این مساله نشان می دهد که هنوز هم مساله آبرو و تعصب خانوادگی یکی از مهمترین پیش زمینه های بروز قتل های خانوادگی در ایران است.

فدایی ضمن تاکید روی این مساله عنوان کرد: خانواده یک سامانه به هم پیوسته است و زمانی که یکی از اعضای خانواده نسبت به عرف تعریف شده در خانواده دچار انحراف می شود، در این شرایط یک وضع غیرطبیعی در خانواده به وجود آمده است که آسیب آن بر ضعیف ترین عضو خانواده تحمیل می شود. در این وضعیت، این روابط غلط میان اعضای خانواده است که باید اصلاح شود، نه این که خشن ترین رفتارها نسبت به اعضای ضعیف تر خانواده اعمال شود.

وی افزود: متاسفانه روابط بین اعضای خانواده های ایرانی، منطقی و مناسب نیست و همین مساله به بروز انحرافات رفتاری و خشونت های ناشی از در میان اعضای خانواده دامن می زند. در این شرایط، خانواده ها موظفند که با مراجعه به متخصصان روان درمانی، مشکلات مربوط به روابط خود و حتی رفتارهایی را که از نظر آنها یک انحراف جنسی محسوب می شود و یکی از اعضای خانواده مرتکب آن شده است، با روانشناسان و روان پزشکان در میان بگذارند تا وقتی هنوز سطح خشونت در خانواده به اوج نرسیده و زمینه قتل خانوادگی فراهم نشده است، روابط میان اعضای یک خانواده اصلاح و از بروز چنین فجایعی جلوگیری شود.

ایرانیان خشن تر شده اند
این روانپزشک در ادامه صحبت های خود به این نکته اشاره کرد که تمایل آحاد جامعه ایران در سال های اخیر نسبت به انجام رفتارهای پرخاشگرانه افزایش یافته است. او درباره علت خشمگین تر شدن ایرانیان در سال های گذشته عنوان کرد: بروز بحران های اقتصادی و اجتماعی، رشد آمار فقر و بیکاری، افزایش گرایش افراد به مصرف مواد مخدر، نگرانی از دسترسی مناسب به امکانات اولیه مانند آب و برق، همگی مسائلی است که افراد را مبتلا به اضطراب شدید می کند که یکی از مهمترین عوارض آن، انجام رفتارهای ضداجتماعی و پرخاشگرانه است.

وی در پایان تصریح کرد: اساسا وقتی افراد با استرس بالا مواجه هستند، سریع تر عصبانی می شوند و با بروز کوچکترین حادثه ای دست به انجام رفتارهایی می زنند که شدیدترین عواقب را به همراه دارد. نمونه بروز این رفتارها را هم همه روزه در سطح شهر در رفتارهای رانندگان با یکدیگر پس از وقوع تصادفات رانندگی مشاهده می کنیم و در این میان حتی افزایش آمار نزاع خیابانی در سطح کشور را می توان در بستر همین موضوع یعنی خشمگین تر شدن بیشتر ایرانیان تحلیل کرد.